Covid-19 hastalığı iyileşme süreci

Ülkemizde 11 mart 2020 yılında ortaya çıkan Covid-19 hastalığı, geçen 1 yıl içinde fazlasıyla değişiklik yarattı hayatımızda. Hastalığa yakalananların eski sağlıklarına kavuşmalarının uzun zaman aldığını söyleniyor. Peki, Covid-19 hastalığını atlatanların iyileşme süreci ne kadar sürüyor?

Koronavirüse yakalanan bir kişinin iyileşme süresi, hastalığı ne kadar ağır geçirdiğiyle ilişkili fakat her zaman böyle bir doğru orantı doğru çıkmayabiliyor. Bilim insanları, 2021 başından bu yana yaygın bir şekilde yapılan aşılama kampanyalarının sonucu olarak aşı olan kişilerin virüsü kapması halinde hastalığı daha hafif atlattığına dikkat çekiyor.

Pek çok kişi için Covid-19’un sıradan bir gripten farkı olmuyor. Ancak Covid-19 bazı insanlarda kalıcı izler bırakabilir. Yaş, cinsiyet ve sağlık durumu virüsü kapan kişinin hastalığa nasıl tepki vereceği konusunda belirleyici etkenler arasında. Ayrıca son aylarda virüsün mutasyona uğrayarak yeni varyantlarının yayılmaya başladığı da görülüyor. Bunlar arasında özellikle Hindistan, İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya varyantları öne çıkıyor. Yapılan araştırmalar, İngiltere varyantının yüzde 70’e varan oranlarda daha hızlı yayıldığını gösteriyor ancak daha ölümcül bir virüs olduğuna dair ise henüz bir bulgu yok.

Pandemiyi hafif atlatanlar

Covid-19’a yakalananların çoğunda kuru öksürük, ateş, tat ve koku alma duyusunda kayıp gibi belirtiler görülüyor. Ancak eklem ağrıları, halsizlik, boğaz ve baş ağrısı da görülen semptomlar arasında. Hatta bugün, tırnakların dahi bulgu oluşturabileceği konuşuluyor ama Covid-19’u hafif geçirenler kısa sürede eski sağlıklarına kavuşuyor.

Öksürük başta kuru oluyor. Ancak bazı hastalar, hastalığın ilerleyen evrelerinde balgam da atmaya başlayabiliyor. Bu balgamlarda virüsün öldürdüğü akciğer hücreleri bulunuyor. Bu semptomlar istirahat ve bol sıvı tüketimiyle tedavi ediliyor. Tedavi sürecinde ağrı kesici olarak parasetamol tavsiye ediliyor. Ateş kısa bir sürede düşse de öksürük şikayetleri bir süre daha devam edebiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Çin’deki veriler üzerinden yaptığı bir araştırma, hafif Covid-19 hastaları için iyileşme süresinin yaklaşık iki hafta olduğu belirtilmişti.

Pandemiyi ağır hasta olarak geçirenler Kimileri için hastalık çok daha ciddi bir hâl alabiliyor. Enfeksiyonun yedi ile 10’uncu gününde hastanın durumu ağırlaşabiliyor. Durumun ağırlaşması ani bir şekilde yaşanabiliyor. Nefes darlığı başlıyor ve akciğerlerde yanma hissi ortaya çıkıyor. Bunun nedeni virüsle savaşmaya çalışan bağışıklık sisteminin sağlıklı akciğer hücrelerini de hedef almaya başlaması oluyor. Hastalığı bu şekilde geçirenlerin hastanede oksijen desteği alması gerekebiliyor, çünkü nefes darlığının iyileşmesi uzun zaman alabildiğini söylüyor uzmanlar. Vücut, oluşan enflamasyonu tedavi etmeye çalışacağı için bu gibi durumlarda hastanın eski sağlığa kavuşmak iki ila sekiz hafta sürebiliyor. Yine, hastalığı bu şekilde geçirenlerde uzun süre halsizlik gözlemlenebileceğini de ifade ediliyor.

Yoğun bakıma alınanlar

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), virüse yakalanan her 20 kişiden birinin yoğun bakım tedavisine ihtiyaç duyacağını varsayıyor. Yoğun bakımdaki hastalar ilaçlarla uyutuluyor ve solunum cihazlarına bağlanabiliyor. Nedeni ne olursa olsun, yoğun bakım tedavisi gören bir hastanın nekahat dönemi ve tamamen iyileşmesi çok uzun zaman alabiliyor. Yoğun bakımdan çıkarılan hastalar önce normal odalara alınıyorlar, ardından da nekahate evde devam ediyorlar.

Covid-19 kalıcı izler bırakabilir mi?

Hastalığın çok yeni olmasından dolayı elde uzun vadeli etkileri incelemede kullanılacak herhangi bir veri yok. Bağışıklık sistemi aşırı çalışıp akciğerlere hasar veren hastalarda, akut solunum sıkıntısı sendromuna (ARDS) rastlanabiliyor. Bu bilgiler ışığında görüş belirten Fizyoterapistler “Beş yıl sonra dahi fiziksel ya da psikolojik sorunlar yaşanabileceğini gösteren veriler elimizde mevcut” diyorlar ve hastalığı atlatanların iyileşme sürecinde mutlaka psikolojik destek de almaları gerektiğini vurguluyorlar. Nefes almakta güçlük çektiğinizde doktor size ‘Solunum cihazına bağlamamız lazım. Sizi uyutacağız. Ailenizle vedalaşmak ister misiniz?’ sorusunu yöneltebiliyor ve bu aşamada hastalarda travma sonrası stres bozukluğuyla karşılaşılıyor.